Skip to main content

Clutius en Clusius

Maak kennis met deze heren die met hun kennis aan de basis stonden van ons land. Het was in de 80-jarige oorlog dat apotheker en plantkundige Theodorus Clutius (Dirk Outgaertszoon Cluyt) samen met professor aan de net opgerichte Leidsche Universiteit Carolus Clusius (Charles de l’Ecluse) de Hortus Medicus inrichtten (De eerste botanische tuin buiten Italië). Zij correspondeerden samen over bijen. Deze correspondentie werd door Clutius in 1597 uitgegeven in het boekje ‘Van de Byen’.

Clutius

Dirk Outgaertszoon Cluyt was apotheker te Delft. Hij was kennelijk goed in zijn vak, want hij was huisapotheker van Willem van Oranje (De Vader des Vaderlands). Clutius had een grote kennis van geneeskrachtige planten en kruiden. Samen met zijn vriend Carolus Clusius, professor aan de Leidsche Universiteit, richtte hij de Leidsche Hortus Botanicus in. Clutius en Clusius correspondeerden samen over ons favoriete onderwerp: Bijen. Deze correspondentie werd in 1597 uitgegeven door Clutius in het boekje ‘Van de Byen’.

Clusius

De Vlaming Charles de l’Ecluse verwierf onder de Latijnse naam Carolus Clusius grote internationale bekendheid als wetenschapper. Onder druk van de Spaanse Inquisitie (80-jarige oorlog) vestigde hij zich in Leiden. Hij was degene die de aardappel naar Nederland bracht, maar ook de tulpenbol. Beide hebben tot de dag van vandaag grote gevolgen. Clusius kreeg als professor aan de pas opgerichte Leidsche Universiteit de opdracht een ‘Hortus Medicus’ in te richten. Dit deed hij samen met zijn vriend, apotheker Theodorus Clutius. Beiden hadden grote kennis van geneeskrachtige planten en kruiden.

Van de Byen, 1597

Theodorus Clutius beschreef in de correspondentie over het houden van bijen, die hij voerde met Carolus Clusius, een aantal recepten voor de bereiding en vergisting van mede. En vervolgens beschreef hij haarfijn hoe je deze mede kon distilleren. Hoewel er, voor zover wij weten, misschien wel wereldwijd helemaal niemand is die mede distilleert, dateert het recept dus al uit de tijd dat Nederland ontstond. Het zou ons dan ook niets verbazen als Willem van Oranje gedistilleerde mede bestelde bij zijn favoriete huisapotheker.

Serious Bee Pearl

Brandy, maar waarom?

Serious Bee Distillers vergist honing tot mede, om daarna de mede te distilleren tot… Ja, tot wat eigenlijk? Er bestaat geen officiële categoriebenaming, zoals jenever, calvados of grappa. In de tijd dat Clutius beschreef hoe je mede moet distilleren, bestonden er ook geen categorieën. Toen was er alleen ‘brandewijn’ (letterlijk: gedistilleerde wijn) en onder die benaming werden alle gedistilleerde dranken geschaard. Graandistillaat, honingdistillaat, druivendistillaat, het viel allemaal onder de noemer brandewijn. Daarom kozen wij voor ‘finest mead brandy’.

Gedistilleerde drank bij de apotheek

Theodorus Clutius was apotheker te Delft. Hij beschreef in zijn correspondentie met Carolus Clusius hoe je mede distilleert. Een apotheker die sterke drank maakt, is dat niet vreemd? Nu wel, maar in 1597 niet. Gedistilleerde drank werd gezien als levenselixer (Eau de Vie). Door de geest (spirit) uit de vergiste drank (wijn, mede, bier) te distilleren, kreeg je een drankje waar je beslist heel gezond van moest worden. Door daar nog eens jeneverbes aan toe te voegen (waar ook veel geneeskrachtige eigenschappen aan werden en nog steeds worden toegeschreven) werd het levenselixer dubbel werkzaam. Het feit dat direct na de 80-jarige oorlog de eerste jeneverstokerijen werden opgericht, bevestigt het succes van dit drankje.